Ақ қалпақ – киізден жасалған ерлердің бас киімі, оны пішіп-тігудің бірнеше нұсқасы бар. Пішіп-тігілуінің егжей-тегжейіне тоқталмай, оның биік тар жоғарғы төбесі бар екенін және дөңгелек немесе сүйір ұшы бар конус тәрізді пішінді екенін ескереміз. Төменгі бөлігі бүгіліп, кең жиек құрайды. Олар қара немесе қызыл матаның жолағымен көмкерілген. Тау мен төбені еске түсіретін пішін ежелгі түркілердің Ғаламдық тау культінен бастау алады.
Осыған ұқсас бас киім әлі күнге дейін қырғыздарда танымал, оны таулар мен тазалықтың нышаны деп санайды. Мамандар үшкір және конус тәрізді киізден жасалған бас киімдердің мыңжылдық тарихы бар және билеушілер мен патшалардың нышаны болғанын атап өтті. Киелі (жоғарғы, аспан) әлемді білдіретін «айыр қалпақ» ерекше маңызға ие. Ондағы негізгі декор жылқы, құс, арқар, Бәйтерек және т. б. осындай нышандар мен таңбалар болды. Айыр қалпақ жібек және зерлі жіппен кестеленген. Тарихшылардың пайымдауынша, бұл бас киім тәж қызметін атқарған және Шыңғыс тұқымының (билеуші элитаның) дәстүрлі киімінің ажырамас атрибуты болған.
